Miniony (oby już na stałe!) czas pandemii przyniósł społeczności SKN Kierunek: Rozwój wiele refleksji na temat porażki. Rozmyślaliśmy, zarówno grupowo, jak i indywidualnie, jak ją kategoryzować i skalować, czy w ogóle istnieje coś takiego jak definicja porażki lub standardy porażkowości, jaki mamy wpływ na doświadczenie porażki, czy każdy postrzega ją tak samo, czy słuszne jest ocenianie doświadczeń jako porażki i kto właściwie ma prawo do takich ocen, a wreszcie: czy, zgodnie ze słynną frazą o uczeniu się na błędach, porażka ma pedagogiczny potencjał? Czy możliwe jest sprawienie, by nasze doświadczenia porażek pracowały na nasze sukcesy?
Postanowiliśmy jako Koło spróbować przepracować nasze poczucie porażki i wziąć ją na warsztat badawczy. Dobierając metodologię do tego tematu uznaliśmy jednak, że metody ilościowe i jakościowe “klasyki”, które znamy z zajęć wydziałowych, tj. obserwacje, wywiady, dzienniki autoetnograficzne nie dają się tak rozplanować, by odzwierciedlić wspólnotowość członków Koła w procesie decyzyjnym. Zdecydowaliśmy się więc poszerzyć naszą wiedzę akademicką i doświadczenie badawcze o metody partycypacyjne. Zanim więc zaczęliśmy tworzyć plan badawczy w szczegółach, uzbroiliśmy się w wiedzę na temat badań partycypacyjnych.
Od listopada 2021 pracowaliśmy nad tekstami akademickimi dot. paradygmatu jakościowego badań i poszerzenia go o metody oparte o sztukę, jako konsekwencję inkluzywności w badaniach. Wertowaliśmy, selekcjonowaliśmy, analizowaliśmy, interpretowaliśmy i dyskutowaliśmy miesiącami. Z tej perspektywy każdemu, kto chciałby wyruszyć we własną podróż badawczą, lub choćby poznawczą, w świecie metodologii PAR (ang. participative action research) i ABR (ang. art-based research) polecamy następujące lektury:
- Metody badań jakościowych, czyli dwa opasłe tomy tekstów wielu cenionych badaczy społecznych z najlepszych światowych uczelni, dotyczących bardzo szerokiego podejścia do badań społecznych, włączając podejście twórcze i jego znaczenie dla pedagogiki, zebrane i zredagowane przez Normana Denzina i Yvonne Lincoln;
- Pułapki epistemologiczne i metodologiczne w badaniach nad edukacją. Jak sobie z nimi radzić? pod redakcją Marii Dudzikowskiej i Stanisława Juszczyka, a w szczególności rozdział autorstwa Katarzyny Krasoń, pt. Sztuka i poznanie – romantyczna utopia, szarlataneria czy konieczność.
Metoda spotyka sztukę. Praktyki badawcze oparte na sztuce autorstwa Patricii Leavy, która stała się za sprawą tej publikacji naszą główną przewodniczką po meandrach PAR/ABR.
Oczywiście we wspomniane meandry nie śmielibyśmy się zapuścić pod żadnym przewodnictwem, gdybyśmy wcześniej nie podjęli i objęli dyskursem ideologicznego podłoża i zasadności prowadzenia takich badań w pedagogice, nie poznali, a następnie zrozumieli w pełni i wielowymiarowo istoty podmiotowości w badaniach oraz ich potencjału emancypacyjnego dla uczestniczących podmiotów.
W takim zakresie gorąco polecamy:
- Pedagogika emancypacyjna, Maria Czerepaniak-Walczak;
- Edukacja i sfera publiczna. Idee i doświadczenia pedagogiki radykalnej, Henry A. Giroux, Lech witkowski;
- Pedagogie oporu, Piotr Zańko.
Z takim zapleczem teoretycznym zabraliśmy się za planowanie badań i twórcze zbieranie danych. Lada moment zabieramy się za ich analizę, by móc jeszcze w tym roku akademickim upublicznić Wam wyniki w sposób, który pozwoli na partycypację także Wam i zachęci Was do własnych poszukiwań. Póki co nie będziemy spoilerować i zdradzać więcej 🙂
Trzymajcie kciuki, by był sukces z tej porażki!