Elementy programowania w edukacji początkowej
Wprowadzona w 2017 r. podstawa programowa dla klas I-III przewiduje nauczanie elementów programowania. Zwraca się w niej uwagę na potrzebę „kreatywnego rozwiązywania problemów z różnych dziedzin ze świadomym wykorzystaniem metod i narzędzi wywodzących się z informatyki, w tym programowania”. Celem zrealizowanego w latach 2020-2021 projektu była diagnoza potrzeb nauczycieli w zakresie nauczania elementów programowania w edukacji wczesnoszkolnej oraz przygotowanie kursu, który będzie odpowiadać na sygnalizowane przez nich problemy.
Przebieg projektu
Etap I
W 2020 roku zrealizowano fazę diagnostyczną projektu. Analiza wywiadów grupowych i przygotowanych przez nauczycieli scenariuszy lekcji pokazała wspólne oczekiwania i trudności w nauczaniu programowania, mimo zróżnicowanej sytuacji organizacyjnej w poszczególnych placówkach. Wśród potrzeb pojawiły się m.in. rozbudowane szkolenia i gotowe materiały dydaktyczne. Sygnalizowane trudności wiązały się głównie z ograniczonym czasem na edukację informatyczną, koniecznością dzielenia uczniów na mniejsze grupy, a także z samą sytuacją społeczno-ekonomiczną uczniów (różne poziomy umiejętności obsługi urządzeń, przygotowanie emocjonalne). Wśród oczekiwań względem planowanego w drugim etapie projektu kursu nauczyciele wymieniali m.in. praktyczne wskazówki metodyczne oraz położenie nacisku na programowanie bez wykorzystania specjalnego sprzętu. Wyniki fazy diagnostycznej pozwoliły zdefiniować założenia adresowanego dla ostrołęckich nauczycieli kursu.
Wyniki przeprowadzonych działań zostały zaprezentowane podczas XXVI Krajowej Konferencji Diagnostyki Edukacyjnej w ramach II Sesji Plenarnej „Lokalna diagnoza edukacyjna”.
Etap II
W 2021 przeprowadzono drugi etap projektu, jakim było przygotowanie kursu online dla nauczycieli z ostrołęckich szkół podstawowych.
Ostatecznie udało się zorganizować kurs w pełni online, wraz z 6-godzinnymi warsztatami z praktykiem, na początku czerwca 2021 roku. Składał się z 5 działów i dodatkowych aktywności, łącznie przewidzianych na 30 godzin dydaktycznych. Główne działy to:
- O programowaniu z dziećmi – dział wprowadzający w tematykę i podstawową terminologię;
- Podstawy programowania – informacje o algorytmach, językach programowania, podstawach języka Python jako przykładowego do ćwiczeń;
- Programowanie offline – dział zrealizowany jako warsztaty z praktykiem (2 spotkania po 3 godziny dydaktyczne);
- Wykorzystywanie urządzeń – informacje i praktyczne wskazówki dotyczące wykorzystywania wybranych urządzeń i materiałów online do nauki programowania, które wymagają korzystania z komputera;
- Planowanie i organizacja zajęć – wskazówki na temat planowania zajęć z elementów programowania, tworzenia scenariuszy zajęć i organizacji pracy na zajęciach.
Oprócz tego nauczyciele otrzymali dostęp do stworzonej na potrzeby kursu bazy materiałów i inspiracji edukacyjnych oraz byli proszeni o wypełnienie kwestionariuszy demograficznych (na początku) i ewaluacyjnych (na końcu kursu).
Początkowy odzew był zachęcający – ponad 51% nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej z ostrołęckich szkół podstawowych (42 osoby) zgłosiło się do udziału w naszym projekcie, a ponad 20 osób wzięło udział w warsztatach online. Później jednak, mimo licznych interwencji zarówno ze strony pracowników Wydziału Pedagogicznego (kontakt mailowy), jak i przedstawicieli Urzędu Miasta oraz dyrektorów placówek (kontakt mailowy, telefoniczny i osobisty), kurs ukończyło zaledwie 13 osób: 3 w terminie czerwcowym, 10 w dodatkowym terminie wrześniowym.
Wyniki przeprowadzonych działań zostały zaprezentowane podczas XXVII Krajowej Konferencji Diagnostyki Edukacyjnej w ramach III Sesji Plenarnej „BADANIA NAUKOWE W SŁUŻBIE LOKALNEJ POLITYKI EDUKACYJNEJ PROEDU UMW”.